Pomniki historii

Pomnik historii jest jedną z czterech form ochrony zabytków w Polsce określonych w art. 7 ustawy z dnia 23 lipca 2003 o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Celem ustanowienia pomników historii jest wyróżnienie najcenniejszych, najważniejszych obiektów zabytkowych na terenie Polski. Zgodnie z obecnym stanem prawnym przyznanie statusu pomnika historii jest przede wszystkim wydarzeniem prestiżowym stanowi jedyne odstępstwo od wynikającej z ustawy o ochronie zabytków zasady równocenności zabytków. Rangę pomnika historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Przyznawany jest zabytkom nieruchomym o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, utrwalonym w powszechnej świadomości i mającym duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski.

Pomniki historii ustanawiane są od 1994 r. Lista pomników historii jest otwarta i obejmuje obecnie 54 obiekty i obszary zabytkowe. Należą do nich oprócz pojedynczych obiektów także układy urbanistyczne, ruralistyczne, komponowane krajobrazy kulturowe, parki, ogrody, cmentarze, zabytki techniki, dzieła budownictwa obronnego, pola bitewne, kanały, zespoły budowlane czy zespoły klasztorne. Na terenie województwa opolskiego lista pomników historii obejmuje trzy obiekty:

• Góra Św. Anny – komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy (2004 r.),
• Nysa – zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy (2011 r.),
• Paczków – zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji (2012 r.).